HULPMIDDELEN VOOR ELKE DAG
U kan de foto vergroten via een muisklik of via de entertoets.
Hoe teken je een rechte lijn als je niet kunt zien? Hoe naaien blinde mensen en hoe werken ze in de keuken? Hoe weten ze hoe laat het is? En hoe herkennen ze geld?
Er bestaan allerlei ‘hulpmiddelen’ om blinde en slechtziende mensen te helpen. Een aantal van die hulpmiddelen vind je in de educatieve koffer van Licht en Liefde, die je kunt ontlenen in elk vlaamsoogpunt. (De hulpmiddelen die in de koffer zitten, zijn aangeduid met een sterretje.)
Er zijn hulpmiddelen om aan te voelen (‘tactiele hulpmiddelen’). Andere kunnen spreken of er staan grote letters of tekens op.
Meten en weten
Waarvoor dienen de hulpmiddelen op de foto’s hierboven en hoe werken ze?
De EERSTE FOTO toont een voelbare meetlat (*), twee voelbare lintmeters (*) en een voelbare vouwmeter. Je kunt de streepjes of bolletjes voelen. Meten doe je door de centimeters te tellen. Probeer zo eens de rand van je tafel mee te meten – zonder te kijken!
Op de TWEEDE FOTO staan een sprekende koortsthermometer en een sprekende binnen- en buitenthermometer. Ze spreken de temperatuur uit voor mensen die de schermpjes niet kunnen lezen.
De DERDE FOTO toont zes voelbare of duidelijk leesbare uurwerken (*). Blinde en slechtziende personen gebruiken vaak zo'n aangepast uurwerk. Het kan ook een wekker zijn. Het glasplaatje van een voelbaar horloge kan open. Slechtziende personen kiezen voor een uurwerk met grote, duidelijke cijfers en wijzers. Daarnaast (niet op de foto) zijn er uurwerken en klokjes met spraak.
Naaien en wassen
Waarvoor dienen de hulpmiddelen op de foto’s en hoe werken ze?
Met een naalddrader (*) krijg je moeiteloos een draad door het oog van je naald.
Hoe weet je zeker dat je geen twee verschillende sokken aan hebt als je niet ziet? Je kunt eraan voelen: aan de dikte, de streepjes… Maar er bestaan ook sokkenhouders (*). Je trekt je sokken uit en stopt ze in de sokkenhouder. Zo gaan ze in de wasmachine. Dan blijven ze mooi samen!
Bellen en tv-kijken
Waarvoor dienen de hulpmiddelen op de foto’s en hoe werken ze?
Hoe vind je de toetsen van de telefoon als je slecht begint te zien? Er bestaan telefoontoestellen met grote drukknoppen en duidelijke cijfers.
Een tv-voorzetscherm wordt voor de televisie gezet. Het beeld wordt dan 1,5 tot 2 maal vergroot. Je kunt het scherm kopen in verschillende formaten. Voor sommige slechtzienden is dit een heel handig hulpmiddel om tv te kijken, maar voor anderen helpt het niet.
Koken en eten
Waarvoor dienen de hulpmiddelen op de foto’s en hoe werken ze?
Een niveaudetector (*) is een apparaatje dat je over de rand van een kopje, glas of pan hangt. Als er vloeistof tegen komt, maakt de detector een geluid. Dan weet je dat je moet stoppen met gieten. Anders zou de vloeistof over de rand van de kop lopen.
Als je niet kunt zien, werk je veel met je oren. Ook in de keuken. Een kookverklikker (*) is een glazen plaatje dat je in een pan kunt leggen als je melk of een andere vloeistof wilt koken. Het plaatje begint te rammelen zodra de vloeistof kookt.
Laat een vriendje een blinddoek opzetten en geef hem een fles water en een glas. Vraag hem het glas te vullen met water. Hoe lost hij het op? Drink het glas water op en laat hem het glas voor de tweede maal vullen, maar zet dit keer de niveaudetector op het glas…
Op een speciale keukenwekker is de tijd is aangeduid met puntjes die je kunt voelen.
Er bestaan ook voelbare maatbekers. De maten (bijvoorbeeld een halve liter, 20 centiliter…) zijn aan de binnenkant van de beker aangeduid met voelbare lijnen.
Er zijn nog veel meer hulpmiddelen voor in de keuken. Enkele daarvan kunnen spreken, zoals de sprekende keukenweegschaal en sprekende microgolfovens.
Betalen
Waarvoor dienen de hulpmiddelen op de foto en hoe werken ze?
Voor blinde en slechtziende mensen is het moeilijk om het verschil tussen een briefje van 5 en een briefje van 10 euro te voelen. Elk briefje een ander formaat, maar de verschillen zijn klein. Alleen op de biljetten van 500 en 200 euro staat een teken dat je kunt voelen.
Een euromal (*) helpt om de briefjes te herkennen. Je vouwt de mal open en legt het briefje in de linker onderhoek. Dan vouw je de mal terug dicht. Op de plaats waar een hoekje van het biljet uit het malletje steekt, kun je het bedrag in braille aflezen.
Als je in een winkel staat, heb je geen tijd om met de mal uit te zoeken hoeveel je betaalt of terugkrijgt. Daarom hebben mensen met een visuele handicap meestal hun eigen trucjes en hulpmiddeltjes. Sommigen gebruiken een grote portemonnee met heel veel verschillende vakjes. Elk briefje krijgt zijn eigen vakje. Anderen vouwen alle soorten briefjes op een verschillende manier: bijvoorbeeld briefjes van 50 euro niet, briefjes van 20 in twee, briefjes van 10 ook, maar in de andere richting, briefjes van 5 in vier.
Muntstukken voelen is minder moeilijk. Elk euromuntstuk heeft een andere grootte en rand. Toch moet je oefenen om de stukken vlot te herkennen op het gevoel. Want er zijn maar liefst negen verschillende stukken. En een stuk van 10 cent is kleiner dan een stuk van 5, een stuk van 1 euro kleiner dan eentje van 50 cent!
Ook muntstukken kun je meten in een euromal. Om ze makkelijk terug te vinden, kun je een muntstukhouder gebruiken. In elk vakje past maar één soort muntstuk.
Kijk en voel het eens na: een stuk van 50 cent heeft dikke ribbels op de rand, een stuk van 10 cent heeft fijne ribbeltjes en is kleiner, een stuk van 5 cent is glad. Hoe zijn de andere munten te herkennen?
Spelletjes spelen
Welke spelen zie je op de foto’s en hoe zijn ze aangepast?
Ook mensen die niet of slecht zien, spelen graag de spelletjes die iedereen kent. Maar hier en daar is iets anders gemaakt, zodat je kunt voelen in plaats van te kijken. Kijken kan ook nog altijd.
Er zijn verschillende soorten speelkaarten (*). Ze bestaan met braille en met grote cijfers. Iemand die blind is, kan ermee spelen, maar ook iemand die slecht of nog heel goed ziet.
Blinde mensen kunnen geen kleuren zien. Zij spelen vier-op-een-rij (*) door aan de schijfjes te voelen. De rode zijn vlak, in de gele zit een gaatje.
Bij een aangepast dambord zijn de witte vakjes hoger dan de zwarte. Zo kun je voelen waar de stenen liggen. Ook de stenen zelf kun je op het gevoel uit elkaar houden: de witte zijn vlak, op de zwarte zitten twee voelbare cirkeltjes.
Bij spelen die je op een bord speelt, zoals mens-erger-je-niet of ganzenbord, horen pionnen. Blinde mensen zien ook hier de verschillende kleuren niet. Ze kunnen de pionnen uit elkaar houden omdat er verschillende soorten nageltjes of pinnetjes op vastgemaakt zijn.
Meer weten?
Wist je dat er een blinde of slechtziende persoon naar je klas kan komen? Dan leer je nog veel meer en kun je vragen stellen. Vraag meer informatie over een klasbezoek, workshop of inleefactiviteit: tel. 0473 95 18 99, vorming@lichtenliefde.be.
© Blindenzorg Licht en Liefde 2014