QUIZVRAGEN EN DOE-OPDRACHTEN

1. Zijn er meer blinden, of meer slechtzienden?

Er zijn meer slechtzienden. Dat komt vooral doordat er steeds meer oudere mensen zijn. Zij zien vaak niet goed meer, maar dankzij de medische vooruitgang en betere hulpmiddelen zien ze toch nog een beetje.

2. Hoe ziet het horloge van een blinde eruit? En dat van een slechtziende?

Blinde mensen kunnen een ‘braille-uurwerk’ gebruiken. Het glazen beschermplaatje van zo’n uurwerk kan open. Op de wijzerplaat staan voelbare puntjes of streepjes. Ook de wijzers mag je aanraken. Zo kun je het uurwerk met je vinger aflezen.

Er bestaan ook sprekende uurwerken. Als je op de knop drukt, zegt een stem hoe laat het is.

Voor slechtzienden zijn er uurwerken met grote cijfers en wijzers, meestal zwart op een witte achtergrond.

3. Hoe kan een blinde of slechtziende persoon naar een vriend schrijven?

Er zijn verschillende mogelijkheden:

• Met de computer een mailtje sturen of een brief schrijven. Een blinde persoon kan de tekst controleren met een brailleleesregel (een toestel waarop in braille staat wat er op het scherm komt). Hij kan ook een sprekende computer gebruiken, of een programma dat de letters groter op het scherm brengt. Als de brief klaar is, kan hij hem uitprinten in gewone letters of in brailleschrift.
• Een braillebrief typen op een brailleschrijfmachine.
• Een brief dicteren aan een ziende.
• Een brief inspreken.
• Met de hand schrijven, als dat nog lukt. Een schrijfraampje kan handig zijn om op een rechte lijn te schrijven.

4. Kan een blinde persoon fietsen?

Een blinde persoon kan niet in zijn eentje fietsen. Met een tandem gaat het wel. Voorop zit dan een ziende persoon.

5. Horen blinden en slechtzienden beter dan zienden?

Een blinde of slechtziende persoon gebruikt zijn oren beter. Wij kijken de hele tijd rond, maar een blinde of slechtziende moet zich beter concentreren en heel goed luisteren.

Wie al van jongs af blind is, kan vaak ook echt beter horen. Het deel van de hersenen dat dient om te zien, gebruiken zij om te horen. Ze hebben dus meer hersenen om te horen! 

6. Kijken blinden en slechtzienden televisie?

Eigenlijk luisteren blinde mensen naar de televisie, maar ze gebruiken net als wij het woord ‘kijken’. Soms is het wel moeilijk om een programma te volgen als er weinig gezegd wordt en het verhaal in beelden verteld wordt. Er bestaan ook films waarin een extra stem de dingen vertelt die je niet kunt horen maar die toch belangrijk zijn. Dat heet ‘audiobeschrijving’ of ‘audiodescriptie’.

7. Hoe herkent een blinde of slechtziende persoon kleren?

De meeste blinden en slechtzienden herkennen hun kleren door te voelen aan de stof, het model, de kraag, de knopen of het stiksel. In T-shirts kunnen ze een merkje naaien waarop in braille de kleur staat. Er bestaan ook kleine knoopjes om kleuren aan te duiden: een rond knoopje betekent bijvoorbeeld rood, een vierkant knoopje geel,… Die knoopjes en merkjes zijn verkrijgbaar bij Blindenzorg Licht en Liefde.

Wie blind of slechtziend is, moet extra veel orde hebben in de kleerkast om alles snel terug te vinden! Alle kleren krijgen best een vaste plaats.

Kleren kopen doet een blinde persoon meestal niet alleen. Hij gaat samen met een goede vriend of vriendin. Die vertelt dan hoe de kleren er precies uitzien en of de blinde persoon er goed mee staat.

8. Hoe steekt een blinde of slechtziende de straat over?

In steden vind je op drukke kruispunten vaak rateltikkers en speciale tegels.

Een rateltikker is een toestelletje dat in de paal van het verkeerslicht zit. Als hij traag tikt, is het rood. Tikt hij vlug, dan is het groen.

De juiste plaats van het zebrapad wordt aangeduid met ribbel- en noppentegels. Die tegels zijn uit beton gemaakt en hebben ribbels of noppen. Noppen zien eruit als halve bolletjes, die met de voeten goed voelbaar zijn. Ribbeltegels leiden naar het zebrapad. Waar het zebrapad begint, liggen noppentegels aan de rand van het voetpad. Noppentegels waarschuwen voor een gevaar. De ribbeltegels leiden de blinde altijd ergens naartoe. Aan bushaltes en belangrijke gebouwen kun je ook rubbertegels vinden. Die geven de blinde mensen informatie: bv. hier is de bushalte, hier is de ingang van het gemeentehuis.

Je vindt rateltikkers en speciale tegels niet overal. En oversteken blijft altijd gevaarlijk. Dus als je merkt dat een blinde persoon wil oversteken of de weg zoekt, vraag je best even of je kunt helpen. Als het antwoord “Ja” is, dan kun je je arm aanbieden en samen met de blinde of slechtziende de straat oversteken. Zegt hij “Nee, dank je, het lukt wel”, help dan niet!

9. Wat is torbal of goalbal?

Torbal of goalbal is een heel geschikt balspel voor blinden. Het is een beetje als voetbal. Maar er zijn slechts drie spelers per ploeg en ze dragen allemaal een blinddoek. Elke ploeg zit aan een kant van het speelveld neer op matten. De spelers rollen een rinkelbal (dat is een bal met belletjes erin) onder een touw door en proberen doelpunten te maken. De andere ploeg probeert de bal tegen te houden. Daarbij mag je je hele lichaam gebruiken. Dit spel wordt volledig op het gehoor gespeeld.

10. Kan een blinde of slechtziende persoon op vakantie gaan?

Blinden en slechtzienden gaan meestal niet alleen op vakantie. Ze reizen samen met familie of gaan in groep, met begeleiders. Blindenzorg Licht en Liefde organiseert vakanties voor blinden en slechtzienden en hun begeleiders. Er zijn vakanties voor jong en oud, in binnen- en buitenland.

Vanaf 13 jaar kun je mee op jeugdkamp gaan. Dat is een kamp zoals bij een jeugdbeweging. Ziende jongeren doen samen met de blinde en slechtziende jongeren allerlei leuke activiteiten en steken een handje toe waar nodig.

Voor meer informatie over de vakanties kun je terecht bij Blindenzorg Licht en Liefde.

11. Welke sporten kan een blinde of slechtziende doen

Naast torbal en goalbal bestaan er nog andere sporten die blinden en slechtzienden kunnen doen (meestal met een begeleider of met enkele aanpassingen). Voorbeelden zijn atletiek, tandemracen, skiën, boogschieten, zeilen, surfen, waterskiën, rolschaatsen, judo, schaken.

‘Showdown’ is een soort tafeltennis voor blinde mensen. Alle speleres ztten een blinddoek op.

12. Welke beroepen kunnen blinden en slechtzienden kiezen?

Vroeger waren er speciale beroepen voor blinde mensen, zoals telefonist, vlechter en kinesist. Door de technologische vooruitgang kan nu veel meer. Toch hebben blinden en slechtzienden het extra moeilijk om een job te vinden. Want spijtig genoeg wil niet iedereen geloven dat ze echt heel veel kunnen.

13. Welke soorten speelgoed zijn geschikt voor blinden en slechtzienden?

Speelgoed dat geluid maakt, zoals muziekinstrumentjes, muziekdozen, ballen met een piepsignaaltje, cd’s met muziek of met verhaaltjes zijn natuurlijk heel goed.

Blinde en slechtziende kinderen spelen ook graag met poppen, zachte knuffels, autootjes enz.
Er bestaan veel aangepaste gezelschapsspelen: monopoly, scrabble, mens-erger-je-niet, vier op een rij, kaartspelen,... Die spelen zijn altijd zo aangepast dat zienden en blinden ze samen kunnen spelen.

14. Hoe kan een blinde of slechtziende geld herkennen?

De negen euromuntstukken zijn allemaal een beetje verschillend (grootte, gewicht, rand). Toch moet je goed oefenen om ze te kunnen herkennen op het gevoel. Want als je ze op een rij legt, zul je merken dat 10 cent kleiner is dan 5 cent en 1 euro kleiner dan 50 cent! Er bestaan handige portemonneetjes en muntboxen waarin elk soort muntstuk maar in één vakje past.

De eurobriefjes zijn herkenbaar aan hun grootte. Er bestaat een mal om ze te meten.

Als een blinde persoon aan de kassa betaalt, heb dan eventjes geduld. En als je aan iemand die blind is geld geeft, zeg dan welke stukken en briefjes je in zijn hand legt.

15. Zijn er blinde mensen die kunnen koken?

Ja. Blinde mensen gebruiken aangepaste hulpmiddelen, zoals een maatbeker met voelbare aanduidingen, een sprekende weegschaal, een braillekookboek. Op de knoppen van het kookvuur, de microgolfoven of andere toestellen kunnen meestal ook voelbare puntjes gezet worden.

Blinde personen moeten stap voor stap koken, dan gaat er niets fout.

16. Sommige blinden gebruiken naast de witte stok ook een ander hulpmiddel om zich te verplaatsen. Welk?

Blinden of ernstig slechtzienden die van dieren houden, kunnen een geleidehond gebruiken. De hond zorgt ervoor dat zijn baasje nergens tegenaan loopt. Hij kan ook een deur of een zebrapad zoeken. Maar de kleuren van verkeerslichten kan hij niet herkennen. Zo’n hond kan dus heel veel, maar niet alles. De blinde persoon moet goed de weg weten. Hij is de baas, niet de hond.

17. Hoe gaan blinde en slechtziende kinderen naar school?

Sommige kinderen volgen les in een speciale blinden- en slechtziendenschool. Daar zijn de klasgroepen klein en de lessen aangepast. Omdat er weinig speciale scholen zijn, moeten veel leerlingen op internaat gaan.

Maar de meeste kinderen met een visuele handicap gaan naar een gewone school. Zij krijgen dan enkele uren per week extra begeleiding. Een leerkracht van de blinden- en slechtziendenschool leert hen braille lezen en schrijven, de weg vinden op school en moeilijke lessen beter begrijpen. Ook de gewone leerkracht krijgt een beetje hulp.

18. Doe-opdrachten

Om je nog wat meer in te leven in de wereld van blinden en slechtzienden, kun je enkele opdrachtjes uitproberen. Je zult daardoor niet echt weten wat het is om blind of slechtziend te zijn. Maar je zult wel merken waar blinden en slechtzienden het zoal moeilijk mee hebben.

• Schil geblinddoekt (of met een simulatiebril op) een appel.
• Vul geblinddoekt (of met simulatiebril) een glas water.
• Schrijf geblinddoekt (of met simulatiebril) je naam op het bord.
• Schrijf je naam in brailleschrift op het bord. (Je mag daarbij een braillealfabet gebruiken).
• Doe je schoenen uit, leg ze tussen een hoop andere schoenen en zoek geblinddoekt je eigen schoenen terug. Trek ze geblinddoekt terug aan.
• Probeer, alleen door er geblinddoekt aan te ruiken, producten te herkennen.
• Probeer, enkel door te luisteren, geluiden te herkennen.
• Steek geblinddoekt het lokaal over door met de witte stok links en rechts van je op de grond te tikken.
• Teken geblinddoekt een mannetje op het bord.
• Probeer geblinddoekt, enkel op het gevoel, voorwerpen te herkennen.
• Probeer geblinddoekt (of met simulatiebril) een gezelschapsspel te spelen.

© Blindenzorg Licht en Liefde 2014