Interview met kunstenaars Line Boogaerts en Ditmar Goes
U kan de foto vergroten via een muisklik of via de entertoets.
Met hun installatie ‘After Image’ zoeken Ditmar Goes en Line Boogaerts een gemeenschappelijke taal tussen twee kunstvormen. Ze ontdekken elkaars werkvlak en vertrouwen elkaars kunnen. Een gesprek…
Wie ben jij, Line?
Line: “Aan het KASK in Gent heb ik multimediale vormgeving gestudeerd, vooral gericht op het performance-aspect. Daarna deed ik een postgraduaat aan het HISK in Gent. Al zo’n tien jaar heb ik een artistieke praktijk.
Ik maak vooral vergankelijke tekeningen op vensters. Vensters in de architectuur, die ik als canvas gebruik. Daar teken ik op met een mengsel van olie en pigment. Ik maak zowel performances als in situ-installaties, geanimeerde film in stop-motion en video-installaties.
Verder geef ik tekenles aan volwassenen aan de academie van Mechelen, wat ik erg leuk vind. Ik woon in Mechelen, een heel fijne stad!”
Hoe ben je op het idee van de vensters gekomen?
Line: “Ik zag mijn broer buiten de vensters wassen, met heel veel zeep. Het luikje tegen de zon was naar beneden. De schaduwen van de zeep vormden een tekening op het luikje. Dat was mijn startpunt om te experimenteren.”
Ditmar, stel jezelf ook even voor?
Ditmar: “Ik ben nog niet lang geleden afgestudeerd. Mijn richting heette ‘radio’, maar omvatte veel meer. Ik leerde met audio werken op alle manieren – inhoudelijk, eerder dan technisch. Fictieverhalen, hoorspelen, documentaires en soundscapes maken, op uitspraak werken, … Op mijn palmares staat nog niet erg veel. Ik wil me voornamelijk focussen op audiofictie en soundscapes. Ik hou ervan om een sfeer te creëren, dat staat vrij centraal in wat ik maak.”
Je noemt jezelf audiograaf.
Ditmar: “Da’s een zelf verzonnen woord, naar analogie met bijvoorbeeld fotograaf. Het slaat op schrijven met klanken, geluid registreren.”
Line, jij speelt in je werk op verrassende manieren met het visuele.
Line: “Het glas is een onzichtbaar membraan. Door erop te tekenen, maak je het zichtbaar. Met die gelaagdheid speel ik in mijn werk. Het is niet alleen tekenen: wissen vormt een essentieel onderdeel. ”
Vind je het niet jammer dat je creaties weer verdwijnen?
Line: “Ik wil het venster terug zijn functie geven. Het kunstwerk is een korte pop-up, die iets zegt over de plaats of over onze gedachten. Daarna verdwijnt het weer. Soms wordt het proces geregistreerd op video.”
Hoe kwamen jullie elkaar op het spoor?
Line: “Ik werk heel graag samen met andere kunstenaars. Dat vind ik altijd een enorme meerwaarde. Ik heb bijvoorbeeld projecten met audiokunstenaar en choreografe Ine Claes en met theatermaakster Simone Milsdochter. Ook in Lubumbashi (Democratische Republiek Congo) heb ik met verschillende kunstenaars samengewerkt. Met Paul Malaba werk ik nog altijd samen, hij is heel performance-gericht. Zulke projecten brengen altijd nieuwe uitdagingen mee. In Afrika was het bijvoorbeeld niet evident om vensters te vinden!
Nu was ik op zoek naar een kunstenaar uit een andere discipline die complementair werkte. Cindy Peeters van ‘HOOGSTPERSOONLIJK!’ stelde mij aan Ditmar voor, waarvoor veel dank! Ik belde hem en het klikte direct. Het is fijn samenwerken en ik heb al heel veel van hem geleerd!
Het is ook niet altijd vanzelfsprekend. We zijn al meer dan een jaar samen bezig. Er is veel overleg nodig. We hebben ook testpubliek gevraagd. Zo is kunstenaar Mei Lan naar ons werk komen luisteren, zij heeft veel interessante dingen gezegd. We hopen om de weg die we afleggen, de communicatie tussen ons, ook in ons werk aan het publiek over te brengen.”
Hoe gaan jullie concreet tewerk?
Ditmar: “Wij vertrekken elk vanuit onze eigen expertise. Daarover was ook veel gedachtewisseling nodig. Het begon met elkaars expertise te leren kennen. We hebben daar ook oefeningen rond gedaan.”
Line: “We verzonnen opdrachten voor elkaar en voerden die samen uit. Het vraagt enorm veel lef van Ditmar om zo in een andere wereld te stappen, maar hij gaat er helemaal voor. Dat vraagt ook wel vertrouwen. Eigenlijk moeten we een soort nieuwe gemeenschappelijke taal ontwikkelen. Je wilt niet dat de ene illustraties maakt bij de andere. We moesten echt een nieuwe vorm ontwikkelen en wilden de lat hoog leggen.
Het is niet omdat we elk een andere expertise hebben, dat we daarom niet samen een goed werk kunnen maken. Dat is wel een uitdaging!”
Ditmar: “De communicatie en de kennis van elkaars expertise waren de basis van waar we nu staan. Het was een proces.”
Als Line schildert, zorg jij dan ook live voor audio, Ditmar?
Ditmar: “We werken met opgenomen soundscapes en live gesproken woord. Ik teken ook zelf mee. Tijdens het tekenen praten we over gedachten.”
Line: “Eigenlijk gaat het over de ruis. Het venster vormt een grens tussen twee werelden, tussen binnen en buiten. Het glas houdt ook het geluid tegen. Zo zijn we begonnen.
In een kantoorruimte van Licht en Liefde in Gent hebben we een hele week op het venster gewerkt. Dat was een symbolische plek: wie staat er binnen, wie buiten? Interessant! Het geluid is ook anders binnen en buiten. Dat hebben we eveneens in ons werk opgenomen.
We trokken het venster open, om zo te zeggen. Ditmar heeft een soundscape gemaakt van alle stappen die hij vanuit zijn appartement in Brussel door gaat voor hij op straat komt. Hij passeert allerlei tussenruimtes. Die soundscape is de leidraad voor ons werk. We geven de stappen van privé naar openbaar weer op het venster, dat een grens is tussen privé en openbaar.
Het gaat ook over de ‘inner voice’ waar Ditmar het al over had. De tekeningen die ik op het venster maak, zijn eigenlijk vlekken die het zicht belemmeren. Zo heb je dat ook in geluid: een ruis, en soort stoorzender. Wij zagen het geluid in ons werk als een stem die in je hoofd afspeelt en een stoorzender is op je perceptie van de waarneming.”
Ditmar: “Die inner voice bestaat uit gedachten die ik denk en waarnemingen die ik doe bij mijn dagelijkse handelingen, vanaf het moment dat ik uit mijn bed kom. Als ik onder de douche sta, denk ik bijvoorbeeld dat ik warm water nodig heb om wakker te worden. Die dingen spreek ik uit. Ik geef dus weer hoe ik denk…”
Line: “Ook voor mij is die innerlijke stem supertof, want ze geeft mij een inkijk in Ditmar zijn hoofd! Zo leer ik hem anders kennen. We hebben allemaal zo’n stem, zo’n doorlopend relaas tijdens onze handelingen, vanuit onze achtergrond en onze herinneringen. Ze bepaalt onze perceptie van de werkelijkheid. Dat verrijkt enorm het werk dat we samen maken.”
Dus de samenwerking heeft jullie allebei een extra rijkdom gebracht.
Ditmar en Line: “Absoluut!”
‘HOOGSTPERSOONLIJK!’ gaat over hoe onze zintuigen ons zelfbeeld en de omgang met elkaar beïnvloeden, en wat er gebeurt als het visuele ontbreekt of verminderd is. Op welke manier zit dat in jullie werk?
Line: “Ik denk dat je steeds met al je zintuigen de werkelijkheid waarneemt. Voor ons gaat het specifiek over de gedachteruis. We hebben ook een stuk waarin we het landschap door het venster beschrijven, van binnen uit. Dat doen we met tekeningen, ook Ditmar. We doen het ook auditief, met beschrijvingen in woorden. We willen onze performance zeker boeiend genoeg maken voor een publiek dat niet kan zien. “
Ditmar: “Het moet voor iedereen duidelijk zijn wat er al tekenend gebeurt, zonder ‘woordje bij plaatje’ te doen. In mijn inner voice zitten ook kleine anekdotes van wat ik ervaar op straat. We zijn daar dus zeker mee bezig.”
Heb jij ooit gezien?
Ditmar: “Nee, of toch maar een heel klein beetje, vrij verwaarloosbaar.”
Straf dat je dan toch tekent! Er zit zelfs perspectief in…
Ditmar: “Haha, ja. Ik ben soms zelf benieuwd wat erop staat!”
Line: “Ik had wel wat vooroordelen voor ik met Ditmar ging samenwerken. Ik had nog nooit met een blinde kunstenaar gewerkt. Maar toen we eraan begonnen en in dialoog gingen, verdwenen die clichés. Het was helemaal niet zoals ik dacht in mijn hoofd. Hij is bijvoorbeeld heel mobiel, terwijl ik gedacht had dat de verplaatsingen moeilijk zouden zijn. Hij is altijd met de trein onderweg. Het heeft mij zeker en vast een andere kijk gegeven! Ik vind dat projecten zoals ‘HOOGSTPERSOONLIJK!’ in het S.M.A.K., een enorme meerwaarde zijn en dat musea best nog inclusiever zouden kunnen werken.
Wij zijn twee kunstenaars die vanuit onze expertise samenwerken. We zijn absoluut niet iemand met en iemand zonder beperkingen. Daar gaat het ook niet om.”
Ditmar, beschouw jij je visuele beperking ook als een meerwaarde in wat je doet?
Ditmar: “In de letterlijke zin is dat moeilijk, omdat ik ‘beperking’ en ‘meerwaarde’ tegengestelde woorden vind. Het is sowieso een moeilijke vraag. Het feit dat ik blind ben, heeft me wel deels gemaakt tot wie ik ben, het is mee gegroeid met mijn persoonlijkheid. Ik denk bijvoorbeeld dat ik nog minder sociaal zou zijn als ik niet blind was. Van nature ben ik geen heel sociale persoon. Dat ik nu en dan hulp moet vragen, heeft ervoor gezorgd dat ik makkelijker mensen aanspreek. Het heeft me ook veel – misschien een beetje te veel – leren relativeren.”
Wat gaan jullie concreet in het S.M.A.K. doen?
Line: “Bij Licht en Liefde in Gent hebben we dus een soort residentie gedaan, we werkten er een hele week. De video die daar is ontstaan, gaan we in het S.M.A.K. op een grote glasplaat projecteren, in interactie met een tekening op de plaat. Dat wordt dus een video-installatie. We doen ook drie keer een performance, waarbij we aan beide kanten van het glas tekenen. Soms zullen we van kant wisselen, of samen aan één kant tekenen. We spelen met schaduw en transparantie, en ook met geluid: Ditmar brengt live tekst, bovenop de soundscape.”
Hebben jullie zin om er ook na ‘HOOGSTPERSOONLIJK!’ nog iets mee te doen?
Line: “Ja! Het zou héél mooi zijn als we de performance die we nu in elkaar steken – wat nog in volle ontwikkeling is – ook op andere plaatsen kunnen doen. Misschien zijn er nog mogelijkheden in het kader van ‘100 jaar Licht en Liefde’. Ik zou zeker nog met Ditmar willen samenwerken.”
Ditmar: “Dat is wederzijds.”
Line: “Mijn werk leent er zich ook toe: het gegeven goed/slecht/niet zien zit er al heel lang in, via die begrenzende vensters.”
Heel veel succes, Ditmar en Line!
Je kunt After Image bezoeken wanneer er geen activiteiten zijn in de Barcozaal. Kom naar het S.M.A.K. op:
- di 14 nov: voormiddag
- wo 15 nov: hele dag
- do 16 nov: namiddag
- vr 17 nov: namiddag
- za 18 nov: hele dag
- di 21 nov: namiddag
- wo 22 nov: voormiddag
- do 23 nov: hele dag
- vr 24 nov: hele dag
- za 25 nov: namiddag
- zo 26 nov: hele dag
- di 28 nov: voormiddag
- do 30 nov: hele dag
- vr 1 dec: hele dag
- za 2 dec: hele dag
- zo 3 dec: hele dag
(Jan Dewitte)