Interview met fotograaf Geert Saenen
U kan de foto vergroten via een muisklik of via de entertoets.
We spraken met kunstenaar Geert Saenen op 10 augustus 2023. Zijn fotografisch project voor ‘HOOGSTPERSOONLIJK!’ – een ‘blind date-reportage’ – was toen nog in volle ontwikkeling, met de nodige onzekerheden, verwikkelingen en embryonale ideeën. Zoals een foto een ogenblik vastlegt, is ook dit gesprek dus een momentopname...
Wie ben jij, Geert?
“Ik ben 59 – daar schrik ik altijd van als ik het zeg: de tijd gaat zo snel… Ik woon in Rotem (Dilsen-Stokkem, Limburg) en ben leerkracht, maar daarnaast al jaar en dag bezig met fotografie. Dat begon als hobby. Het werd ernstiger toen ik aan de academie kunstfotografie ging studeren.”
Op een bepaald moment vatte je het idee op om een project te doen waar personen met een visuele beperking een hoofdrol in spelen.
“Ik leg mezelf projecten op, om creatief bezig te zijn en om een soort van stem te vinden waarmee ik bepaalde dingen kan uitdrukken. Zo kwam ik inderdaad op dit plan uit.
Mijn schoonouders hebben allebei glaucoom. Op regelmatige basis krijgt mijn schoonvader injecties om de aandoening te stabiliseren. Mijn schoonmoeder heeft de droge vorm, haar zicht gaat echt achteruit.
Dat leidde tot het idee om een fotografieproject te doen met blinde en slechtziende mensen. En opeens werd dat project veel groter dan ik gedacht had. Toen ik Licht en Liefde contacteerde, hoorde ik over ‘HOOGSTPERSOONLIJK!’, wat een stroomversnelling op gang bracht.”
Wat is je uitgangspunt?
“Als ziende mensen elkaar voor de allereerste keer ontmoeten, scannen ze elkaar visueel. Zo krijgen ze onmiddellijk een beeld van de ander: hoe die eruitziet en zich gedraagt, welke kleren hij of zij aanheeft, … Door al die informatie denken ze dat ze de ander kennen. Tegelijk blijft de dialoog bij zo’n eerste kennismaking altijd een beetje oppervlakkig, met veel smalltalk.
Hebben blinde en slechtziende mensen dat ook? Als de façade van het visuele wegvalt, leren mensen elkaar dan sneller op een diepe manier kennen? Dat vraag ik me af. Ik vertrek niet vanuit een bepaalde stelling, maar stel een open vraag. Ik ben er heel nieuwsgierig naar.”
Hoe ga je daar concreet mee aan de slag?
“Het plan is om personen per duo te fotograferen: telkens iemand met en iemand zonder visuele handicap, die elkaar niet kennen en een gesprek aangaan. Ik wil de interactie vastleggen bij de eerste ontmoeting. Voelen ze elkaar snel aan – ook letterlijk: gaan ze handen geven of lichamelijk contact zoeken – of net niet? Is er daar een grens, hoe zit dat? De foto’s zullen handen, houdingen, aanrakingen en dergelijke fixeren.
Daarnaast wil ik ook de gesprekken opnemen, om een eventuele grotere diepgang in vergelijking met gesprekken tussen zienden te ‘bewijzen’. Ik weet dus niet of dat zo zal zijn, dat is het onderzoek. Het is best spannend voor mij: ik had nog niet veel contact met blinde en slechtziende personen. Maar dat gebrek aan achtergrond zal me misschien helpen om neutraal te observeren.
De opnames zouden op een of andere manier hoorbaar moeten zijn wanneer de foto’s geëxposeerd worden. Ook dat is iets compleet nieuws voor mij. Ik ben geen geluidstechnicus, maar mensen uit mijn omgeving hebben me ermee geholpen.
Ik ben er ook nog niet aan uit hoe ik de beelden ga bewerken, welke technieken ik ga gebruiken om ze te presenteren. Dat is een volgende stap. Ik kan ze gewoon afdrukken, in kleur of zwart-wit, maar ik kan er ook een waarde aan toevoegen. Creëer ik een soort belemmering voor de ziende toeschouwers, zodat ze een beeld krijgen alsof ze zelf een oogaandoening hebben? Of werk ik, omdat het ontmoetingen zijn, met ‘double exposure’? Dat weet ik nog niet.
Het hangt, denk ik, van de ervaring van het fotograferen af, hoever het dan gaat. Voor mij wordt dat ook een proces.
Verder vind ik het belangrijk dat slechtziende en blinde mensen die komen kijken, ook iets meekrijgen van het project.”
Nog heel veel vragen…
“Ja, het is een project in wording. We moeten nog enkele praktische problemen oplossen om de fotosessie te laten plaatsvinden. En de uitkomst van het onderzoek is uiteraard ook nog een groot vraagteken.